08-24-2012, 11:37 PM
I. VÀI NÉT ĐẠI CƯƠNG VỀ DỊCH NÃO TUỶ
Các xét nghiệm hoá sinh trong dịch não tuỷ có ý nghĩa rất quan trọng trong việc chẩn đoán, điều trị và tiên lượng đối với các bệnh của hệ thần kinh trung ương. Dịch não tuỷ ở trong não thất, ống tuỷ và khoang dưới nhện của não và tuỷ sống. Bình thường, dịch não tuỷ ở trong não thất, ống tuỷ là một dịch, - trong suốt, không màu, có pH = 7,3 - 7,4, có tỷ trọng: 1,008. Thành phần hoá học của dịch não tuỷ cũng tương tự như ở huyết tương, song ở dịch não tuỷ không có fibrinogen, bilirubin và có rất ít cholesterol. Một số chất có nồng độ cao hơn so với huyết tương: protid, glucose, Ca, P, K. Một số chất có nồng độ urê của dịch não tuỷ và huyết tương bằng nhau.
II. CÁC XÉT NGHIỆM HOÁ SINH TRONG DỊCH NÃO TUỶ
1. Định lượng protein trong dịch não tuỷ:
Là xét nghiệm có ý nghĩa quan trọng nhất trong dịch não tuỷ
1.1. Nguyên tắc:
Tủa protein trong dịch não tuỷ bằng Acid Trichloraxêtic 5%. Soi độ đục ở bước sóng 600mm
1.2. Tiến hành: Trong một ống nghiệm
Dịch não tuỷ 0,5ml
Acid trichloracetic 2ml
Lắc đều, để yên 5 phút, đọc ở quang kế có bs 600nm
1.3. Tính kết quả:
(MĐQH) E x hệ số = g/l
Hệ số Protein được xác định từ Protein chuẩn, hệ số này khác nhau tuỳ theo từng loại quang kế.
1.4. Trị số bình thường: 0,25 - 0,4g/l
1.5. Biện luận:
Protein dịch não tuỷ tăng trong viêm màng não do lao, viêm màng não mủ, viêm màng não, ép tuỷ, viêm đa rễ thần kinh, viêm màng nhện tuỷ.
Có mối liên quan giữa sự thay đổi của Protein với các tế bào bạch cầu trong dịch não tuỷ.
2. Glucose
Sử dụng phương pháp xét nghiệm glucose máu)
Xem kỹ thuật định lượng Glucose huyết.
2.1. Trị số bình thường: Glucose dịch não ruỷ bằng 2/3 nồng độ glucose máu ( Khoảng 2,5-5,2 mmol/l )
2.2. Biện luận:
Sự tăng hay giảm Glucose dịch não tuỷ phụ thuộc vào nồng độ của glucose máu.
- Tăng glucose: Glucose dịch não tuỷ tăng ở những bệnh nhân hôn mê đái tháo đường. Ngoài ra, glucose còn tăng ít trong viêm não, tăng áp lực sọ não, động kinh, uốn ván, trong các cơn co giật khác những sự tăng này ít có ý nghĩa trong việc chẩn đoán.
- Giảm glucose: Sự tăng bạch cầu và sự xuất hiện của các vi khuẩn trong dịch não tuỷ là nguyên nhân làm giảm nồng độ glucose có trong dịch não tuỷ glucose giảm nhiều trong viêm màng não mủ, đôi khi chủ còn ở dạng vết trong khí đó glucose máu vẫn ở mức bình thường. Glucose cũng giảm trong viêm não do lao. Trong viêm não, glucose ở mức bình thường.
3. Clorua: Xem kỹ thuật định lượng clorua huyết thanh
3.1. Trị số bình thường: 120 -130mmol/l
3.2. Biện luận:
Clorua giảm nhiều trong viêm màng não do lao kèm theo sự thay đổi của prôtêin và Glucose trong dịch não tuỷ. Clorua còn có thể giảm trong viêm màng não, u não.
4. Phản ứng Pandy:
Là phản ứng đánh giá sự rối loạn giữa tỷ lệ Albumin và Globulin trong dịch não tuỷ.
- Tiến hành: Trong một ống nghiệm, đong:
+ Phenol bão hoà 1ml
+ Dịch não tuỷ 1 giọt
Quan sát trên nền đen
- Nếu hỗn hợp dịch não tuỷ - phenol vẫn giữ nguyên màu trong suốt thì kết quả là âm tính.
- Nếu có hiện tượng tủa khói trắng thì kết quả là dương tính. Phản ứng Pandy có liên quan mật thiết với nồng độ protein có trong dịch não tuỷ.
Các xét nghiệm hoá sinh trong dịch não tuỷ có ý nghĩa rất quan trọng trong việc chẩn đoán, điều trị và tiên lượng đối với các bệnh của hệ thần kinh trung ương. Dịch não tuỷ ở trong não thất, ống tuỷ và khoang dưới nhện của não và tuỷ sống. Bình thường, dịch não tuỷ ở trong não thất, ống tuỷ là một dịch, - trong suốt, không màu, có pH = 7,3 - 7,4, có tỷ trọng: 1,008. Thành phần hoá học của dịch não tuỷ cũng tương tự như ở huyết tương, song ở dịch não tuỷ không có fibrinogen, bilirubin và có rất ít cholesterol. Một số chất có nồng độ cao hơn so với huyết tương: protid, glucose, Ca, P, K. Một số chất có nồng độ urê của dịch não tuỷ và huyết tương bằng nhau.
II. CÁC XÉT NGHIỆM HOÁ SINH TRONG DỊCH NÃO TUỶ
1. Định lượng protein trong dịch não tuỷ:
Là xét nghiệm có ý nghĩa quan trọng nhất trong dịch não tuỷ
1.1. Nguyên tắc:
Tủa protein trong dịch não tuỷ bằng Acid Trichloraxêtic 5%. Soi độ đục ở bước sóng 600mm
1.2. Tiến hành: Trong một ống nghiệm
Dịch não tuỷ 0,5ml
Acid trichloracetic 2ml
Lắc đều, để yên 5 phút, đọc ở quang kế có bs 600nm
1.3. Tính kết quả:
(MĐQH) E x hệ số = g/l
Hệ số Protein được xác định từ Protein chuẩn, hệ số này khác nhau tuỳ theo từng loại quang kế.
1.4. Trị số bình thường: 0,25 - 0,4g/l
1.5. Biện luận:
Protein dịch não tuỷ tăng trong viêm màng não do lao, viêm màng não mủ, viêm màng não, ép tuỷ, viêm đa rễ thần kinh, viêm màng nhện tuỷ.
Có mối liên quan giữa sự thay đổi của Protein với các tế bào bạch cầu trong dịch não tuỷ.
2. Glucose
Sử dụng phương pháp xét nghiệm glucose máu)Xem kỹ thuật định lượng Glucose huyết.
2.1. Trị số bình thường: Glucose dịch não ruỷ bằng 2/3 nồng độ glucose máu ( Khoảng 2,5-5,2 mmol/l )
2.2. Biện luận:
Sự tăng hay giảm Glucose dịch não tuỷ phụ thuộc vào nồng độ của glucose máu.
- Tăng glucose: Glucose dịch não tuỷ tăng ở những bệnh nhân hôn mê đái tháo đường. Ngoài ra, glucose còn tăng ít trong viêm não, tăng áp lực sọ não, động kinh, uốn ván, trong các cơn co giật khác những sự tăng này ít có ý nghĩa trong việc chẩn đoán.
- Giảm glucose: Sự tăng bạch cầu và sự xuất hiện của các vi khuẩn trong dịch não tuỷ là nguyên nhân làm giảm nồng độ glucose có trong dịch não tuỷ glucose giảm nhiều trong viêm màng não mủ, đôi khi chủ còn ở dạng vết trong khí đó glucose máu vẫn ở mức bình thường. Glucose cũng giảm trong viêm não do lao. Trong viêm não, glucose ở mức bình thường.
3. Clorua: Xem kỹ thuật định lượng clorua huyết thanh
3.1. Trị số bình thường: 120 -130mmol/l
3.2. Biện luận:
Clorua giảm nhiều trong viêm màng não do lao kèm theo sự thay đổi của prôtêin và Glucose trong dịch não tuỷ. Clorua còn có thể giảm trong viêm màng não, u não.
4. Phản ứng Pandy:
Là phản ứng đánh giá sự rối loạn giữa tỷ lệ Albumin và Globulin trong dịch não tuỷ.
- Tiến hành: Trong một ống nghiệm, đong:
+ Phenol bão hoà 1ml
+ Dịch não tuỷ 1 giọt
Quan sát trên nền đen
- Nếu hỗn hợp dịch não tuỷ - phenol vẫn giữ nguyên màu trong suốt thì kết quả là âm tính.
- Nếu có hiện tượng tủa khói trắng thì kết quả là dương tính. Phản ứng Pandy có liên quan mật thiết với nồng độ protein có trong dịch não tuỷ.
