Qui trình nuôi cấy phân lập vi khuẩn Neisseria meningitidis

[tuyenlab]

3. Phương pháp xét nghiệm xác định N. meningitidis (não mô cầu)
3.1. Lấy mẫu, vận chuyển và bảo quản bệnh phẩm:

Trong trường hợp bệnh nhân có hội chứng viêm màng não- não, cần xét nghiệm những loại bệnh phẩm sau:

- Dịch não tủy (DNT): do bác sĩ lâm sàng chỉ định và thực hiện. Thể tích dịch não tủy cần cho xét nghiệm vi sinh cần từ 1ml đến 2ml (tối thiểu 0,5ml). Dịch não tủy sau khi được lấy, không giữ ở tủ lạnh, nên giữ ở 30-35[sup]0[/sup]C hoặc nhiệt độ phòng (28[sup]0[/sup]C) và chuyển về phòng thí nghiệm trong vòng 1 giờ. Nếu không chuyển được ngay phải giữ dịch não tủy trong môi trường bảo quản T-I, hoặc được cấy ngay lên môi trường thạch máu động vật 5% hoặc môi trường máu chín (thạch sôcôla) và chuyển về phòng thí nghiệm.
- Máu: trong trường hợp bệnh nhân đang sốt, lấy vô khuẩn 3ml -5ml, cấy ngay theo tỷ lệ 1 phần máu trong 10 phần canh thang (canh thang Trypticase soy [TSB] hay Brain Heart Infusion [BHI] có bổ xung chất hỗ trợ vi khuẩn phát triển như 5% Fildes enrichment hoặc 5% Levinthal Base (là canh thang BHI có 20% máu cừu được xử lý ở nhiệt độ 80[sup]0[/sup]C trong 20 phút, ly tâm lấy dịch nổi).

Chú ý: khác với việc tăng sinh các loại vi khuẩn khác, canh thang tăng sinh não mô cầu không có SPS (sodium polyanetholesulfonate) vì chất này chống hình thành áo máu nhưng lại gây độc với não mô cầu. Để ức chế hoặc trung hòa các yếu tố kháng khuẩn của máu chỉ cần pha loãng máu với canh thang nuôi cấy ít nhất là 1/10 với trẻ em và 1/5 với người lớn.

- Tổn thương trên da: trong trường hợp có đám hoại tử trên da, dùng bơm kim tiêm sạch bơm vào tổn thương một vài giọt nước muối sinh lý vô trùng rồi hút dịch ra, hoặc cấy ngay lên thạch sôcôla hoặc được chuyển ngay về phòng thí nghiệm và nuôi cấy trong vòng 1h.

- Dịch mũi - họng: mục đích để giám sát dịch tễ, điều tra người lành mang vi khuẩn. Bệnh phẩm đường hô hấp trên được lấy bằng tăm bông hoặc hút bằng máy hút chân không áp lực thấp, ria cấy ngay (0,1ml) lên môi trường nuôi cấy (thạch máu 5% hoặc thạch sôcôla) hoặc giữ trong môi trư­­ờng vận chuyển (T-I).

*Lưu ý:

- Nhiệt độ, khí trường thích hợp cho vi khuẩn phát triển: từ 35 - 37[sup]0[/sup]C, khí trường có 3-5% CO[sub]2[/sub] và độ ẩm nên đảm bảo ≥ 50%.

- Nhiệt độ để giữ trong lúc vận chuyển: 30-35[sup]0[/sup]C, không giữ lạnh và không được để bệnh phẩm bị khô (có thể thêm vào ống giữ bệnh phẩm vài giọt dung dịch NaCl 0,9%).