[SOP] Vi khuẩn vi hiếu khí nuôi cấy và định danh bằng phương pháp thông thường

[tuyenlab]

Vi khuẩn vi hiếu khí nuôi cấy và định danh bằng phương pháp thông thường

I. MỤC ĐÍCH VÀ NGUYÊN LÝ
1. Mục đích
Phát hiện và định danh vi khuẩn vi hiếu khí gây bệnh bằng phương pháp nuôi cấy kinh điển.

2. Nguyên lý
Dựa vào đặc điểm và hình dạng, tính chất bắt màu của vi khuẩn khi nhuộm Gram, đặc điểm của khuẩn lạc trên môi trường nuôi cấy, điều kiện khí trường cần cho nuôi cấy và các thử nghiệm sinh vật hóa học để xác định vi khuẩn.

II. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện
- Người thực hiện: Nhân viên xét nghiệm đã được đào tạo và có chứng chỉ hoặc chứng nhận về chuyên ngành Vi sinh.
- Người nhận định và phê duyệt kết quả: Người có trình độ đại học hoặc sau đại học về chuyên ngành Vi sinh

2. Phương tiện, hóa chất (Ví dụ hoặc tương đương):
2.1 Trang thiết bị:
- Tủ an toàn sinh học cấp 2
- Tủ ấm thường, tủ ấm CO2
- Kính hiển vi
- Lò hấp
- Máy đo độ đục chuẩn
- Máy tính cài phần mềm đọc API (nếu có)
- Hộp nuôi cấy kín

2.2 Dụng cụ, hóa chất và vật tư tiêu hao (bao gồm nội kiểm, ngoại kiểm)

Môi trường vận chuyển bệnh phẩm

Môi trường nuôi cấy vi hiếu khí

Túi Genbag vi hiếu khí

Bộ định danh API

Dung dịch Oxydase

Thuốc nhuộm tím Gentian

Lugol

Cồn tẩy màu 950

Thuốc nhuộm đỏ Fucsin

Dầu soi kính

Cồn 700 lau t an toàn sinh học

Đầu côn 200µl vô trùng

Lam kính

Que cấy nhựa vô trùng

Tube plastic 5 ml vô trùng

Khay đựng bệnh phẩm

Hộp vận chuyển bệnh phẩm

Dung dịch xà phòng rửa tay

A xít ngâm lam

Mũ bảo hộ

Khẩu trang

Găng tay

Giấy lau bề mặt tủ an toàn

Dung dịch khử trùng

Găng xử lý dụng cụ

Bút viết kính

Bút bi

Túi đựng rác

Áo phòng xét nghiệm

Sổ xét nghiệm

Giấy trả kết quả xét nghiệm

Nội kiểm tra chất lượng (QC)* (nếu thực hiện)

Ngoại kiểm tra (EQAS)* (nếu thực hiện)

* Ghi chú:
- Chi phí nội kiểm cho quy trình kỹ thuật được tính cụ thể theo Chương trình nội kiểm (QC) là 1/10 tổng chi phí dụng cụ, hóa chất, vật tư tiêu hao (với số lượng > 10 mẫu cho 1 lần tiến hành kỹ thuật).

- Chi phí ngoại kiểm cho quy trình kỹ thuật được tính cụ thể theo Chương trình ngoại kiểm (EQAS) là 1/200 tổng chi phí dụng cụ, hóa chất, vật tư tiêu hao (với số lần ngoại kiểm trung bình 4 lần/1 năm).

3 Bệnh phẩm
Tất cả bệnh phẩm được chỉ định nuôi cấy tìm vi khuẩn vi hiếu khí.

4 Phiếu xét nghiệm
Điền đầy đ thông tin theo mẫu phiếu yêu cầu

III. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Lấy bệnh phẩm
Theo đúng quy định của chuyên ngành Vi sinh.

2. Tiến hành kỹ thuật
- Nhuộm soi bệnh phẩm, đánh giá sơ bộ

- Cấy bệnh phẩm trên môi trường nuôi cấy

- Ủ ấm trong điều kiện khí trường tối ưu phù hợp, nhiệt độ thích hợp và trong thời gian phù hợp với tuỳ loại căn nguyên cần tìm kiếm.

- Lấy khuẩn lạc nghi ngờ nhuộm Gram, thử tính chất sinh vật hóa học đơn giản, định danh bằng bộ API.

IV. NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ
Dựa kết quả nhuộm Gram, đặc điểm khuẩn lạc và đặc điểm sinh vật hóa học của vi khuẩn để nhận định kết quả.

- Dương tính: Phân lập và định danh được vi khuẩn gây bệnh. Trả tên vi khuẩn gây bệnh đến mức độ chi và/hoặc loài.

- Âm tính: Không tìm thấy hoặc không phân lập được vi khuẩn gây bệnh

V. NHỮNG SAI SÓT VÀ XỬ TRÍ
- Quy trình này chỉ áp dụng cho nuôi cấy và định danh tìm vi khuẩn vi hiếu khí trong các loại bệnh phẩm.

- Kết quả âm tính không có nghĩa là không có vi khuẩn gây bệnh trong bệnh phẩm, mà chỉ khẳng định là không tìm thấy vi khuẩn gây bệnh có thể phân lập được bằng quy trình nuôi cấy này.

- Bệnh phẩm lấy, vận chuyển và bảo quản không đúng yêu cầu có thể đưa đến kết quả âm tính hoặc dương tính giả. 

Nguồn: Quyết định số: 6769/QĐ-BYT - Về việc ban hành tài liệu Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành Vi sinh