02-20-2013, 01:57 PM
35. Ngộ độc cá nóc
I. Tiêu chuẩn chẩn đoán
1. Chẩn đoán xác định
a. Lâm sàng
Sau khi ăn cá nóc (còn gọi là Puffer flsh, Balloon flsh, Fugu - Tên gọi Ở Nhật Bản) hay cá khô, ruốc cá làm bằng cá nóc, triệu chứng xuất hiện sau 10 - 30 phút: tê miệng, lưỡi, hai môi, đau đầu, nôn, nói khó, tê ở ngón, bàn tay bàn chân, yếu và mệt, tử vong do liệt cơ hô hấp hoặc suy tuần hoàn cấp.
Các dấu hiệu khác: tim chậm, rối loạn nhịp, hạ huyết áp, hạ nhiệt độ, tăng tiết nước bọt, tím, ngừng thở, mất phản xạ gân xương và trương lực cơ.
Các dấu hiệu lâm sàng có thể mất đi sau 24 giờ nếu bệnh nhân được cứu sống.
b. Xét nghiệm
- Máu: điện giải, urê, đường, creatinin, thăng bằng toan kiềm.
- Điện tâm đồ: nhịp chậm, rối loạn nhịp.
- Theo dõi SPO2 và EtCO2 (nếu có điều kiện) hoặc chức năng phổi (Vt, áp lực âm thở vào).
- Phát hiện độc chất tetrodotoxin (TTX) trong dịch cơ thể hoặc trong mẫu bệnh phẩm: chỉ thực hiện được ở những cơ sở xét nghiệm hiện đại.
2. Chẩn đoán phân biệt
- Các chất độc khác ở thực phẩm (vi khuẩn, hoá chất trừ sâu, chất bảo quản, cá độc loại Scombroid, Ciguatera, Shellfish cũng gây nôn, buồn nôn.
- Các nguyên nhân không do độc: viêm dạ dày cấp, co thắt đại tràng.
II. Nguyên nhân gây bệnh
- Chất độc trong cá nóc được gọi là tetrodotoxin (TTX) là chất độc không protein, tan trong nước và không bị phá huỷ ở nhiệt độ sôi hay làm khô, chất độc bị bất hoạt trong môi trường acid
và kiềm mạnh.
- TTX tập trung ở trứng cá, ruột gan và tinh hoàn của cá. Chất độc này còn tìm thấy trong một số loại vật khác như: bạch tuộc có vòng xanh ở tua dễ lẫn với con mực, con sa - giông và kỳ nhông.
- Chất độc TTX tác dụng lựa chọn chẹn dòng natri trong cơ chế bơm kali - natri và kênh natrium tấm vận động, do đó TTX gây ra liệt cơ, liệt hô hấp, đồng thời TTX còn phát động vùng nhận cảm hoá học gây nôn, nôn liên tục.
… …
… … …
I. Tiêu chuẩn chẩn đoán
1. Chẩn đoán xác định
a. Lâm sàng
Sau khi ăn cá nóc (còn gọi là Puffer flsh, Balloon flsh, Fugu - Tên gọi Ở Nhật Bản) hay cá khô, ruốc cá làm bằng cá nóc, triệu chứng xuất hiện sau 10 - 30 phút: tê miệng, lưỡi, hai môi, đau đầu, nôn, nói khó, tê ở ngón, bàn tay bàn chân, yếu và mệt, tử vong do liệt cơ hô hấp hoặc suy tuần hoàn cấp.
Các dấu hiệu khác: tim chậm, rối loạn nhịp, hạ huyết áp, hạ nhiệt độ, tăng tiết nước bọt, tím, ngừng thở, mất phản xạ gân xương và trương lực cơ.
Các dấu hiệu lâm sàng có thể mất đi sau 24 giờ nếu bệnh nhân được cứu sống.
b. Xét nghiệm
- Máu: điện giải, urê, đường, creatinin, thăng bằng toan kiềm.
- Điện tâm đồ: nhịp chậm, rối loạn nhịp.
- Theo dõi SPO2 và EtCO2 (nếu có điều kiện) hoặc chức năng phổi (Vt, áp lực âm thở vào).
- Phát hiện độc chất tetrodotoxin (TTX) trong dịch cơ thể hoặc trong mẫu bệnh phẩm: chỉ thực hiện được ở những cơ sở xét nghiệm hiện đại.
2. Chẩn đoán phân biệt
- Các chất độc khác ở thực phẩm (vi khuẩn, hoá chất trừ sâu, chất bảo quản, cá độc loại Scombroid, Ciguatera, Shellfish cũng gây nôn, buồn nôn.
- Các nguyên nhân không do độc: viêm dạ dày cấp, co thắt đại tràng.
II. Nguyên nhân gây bệnh
- Chất độc trong cá nóc được gọi là tetrodotoxin (TTX) là chất độc không protein, tan trong nước và không bị phá huỷ ở nhiệt độ sôi hay làm khô, chất độc bị bất hoạt trong môi trường acid
và kiềm mạnh.
- TTX tập trung ở trứng cá, ruột gan và tinh hoàn của cá. Chất độc này còn tìm thấy trong một số loại vật khác như: bạch tuộc có vòng xanh ở tua dễ lẫn với con mực, con sa - giông và kỳ nhông.
- Chất độc TTX tác dụng lựa chọn chẹn dòng natri trong cơ chế bơm kali - natri và kênh natrium tấm vận động, do đó TTX gây ra liệt cơ, liệt hô hấp, đồng thời TTX còn phát động vùng nhận cảm hoá học gây nôn, nôn liên tục.
… …
… … …
