+- Diễn đàn xét nghiệm đa khoa (https://xetnghiemdakhoa.com/diendan)
+-- Diễn đàn: ...:::THẢO LUẬN CHUYÊN NGÀNH:::... (https://xetnghiemdakhoa.com/diendan/forum-8.html)
+--- Diễn đàn: Hóa sinh - Miễn dịch (https://xetnghiemdakhoa.com/diendan/forum-11.html)
+---- Diễn đàn: Lý thuyết (https://xetnghiemdakhoa.com/diendan/forum-99.html)
+---- Chủ đề: Xét nghiệm Ammoniac máu và áp dụng trong thực hành lâm sàng (/thread-2373.html)
Xét nghiệm Ammoniac máu và áp dụng trong thực hành lâm sàng - tuyenlab - 05-14-2013
AMMONIAC MÁU
NHẮC LẠI SINH LÝ
Ammoniac là một sản phẩm phế thải được hình thành như hậu quả của sư thoái giáng nitrogen trong quá trình chuyển hóa protein tại ruột và từ quá trình tiêu hóa máu có mặt trong đường tiêu hóa. (vd: trong chảy máu đường tiêu hóa). Một nguồn sản xuất ammoniac quan trọng khác là từ sự sinh tổng hợp và chuyển đổi của glutamin bởi các ống thận. Ở thận, ammoniac có vai trò như một chất đệm quan trọng.
Trong điều kiện bình thường, ammoniac được chuyển đổi thành ure tại gan và sau đó được thận bài xuất. Nếu một rối loạn thực thể ngăn không cho quá trình chuyển đổi nói trên xảy ra, ammoniac sẽ tích tụ trong dòng tuần hoàn. Khi tích tụ trong máu tới một nồng độ gây ngộ độc, ammoniac sẽ gây ra một tình trạng được biết dưới tên: bệnh não gan (hepatic encephalopathy). Trong tình trạng bệnh não gan, chức năng hoạt động bình thường của não bị tác động bởi nồng độ ammoniac máu cao, song không thấy có mối tương quan rõ rệt giữa mức độ nặng của bệnh não gan và nồng độ ammoniac trong huyết tương.
MỤC ĐÍCH VÀ CHỈ ĐỊNH XÉT NGHIỆM
Để chẩn đoán bệnh não cửa chủ, tình trạng tiền hôn mê gan, hội chứng Reye và các bệnh lý thiếu hụt enzym (enzymopathies) thuộc chu trình chuyển hóa ure.
CÁCH LẤY BỆNH PHẨM
Xét nghiệm được thực hiện trên huyết tương. Máu được chống đông bằng EDTA.
Yêu cầu bệnh nhân nhịn ăn 8h trước khi lấy máu xét nghiệm, song vẫn có thể được uống nước bình thường. Bệnh nhân tránh hoạt động thể lực quá mức và hút thuốc ngay trước khi lấy máu xét nghiệm.
Ống máu cần được bảo quản trong đá lạnh và được chuyển nhanh tới phòng xét nghiệm để định lượng nồng độ ammniac trong huyết tương.
GIÁ TRỊ BÌNH THƯỜNG
- Người lớn: 15 - 45 μg/ dL hay 11 – 32 μmol/L.
- Trẻ em: 40 - 80 μg/ dL hay 28 – 57 μmol/L.
- Trẻ sơ sinh: 90 - 150 μg/ dL hay 64 – 1072 μmol/L.
TĂNG NỒNG ĐỘ AMMONIAC MÁU
Các nguyên nhân chính thường gặp là:
- Viêm phế quản cấp.
- Tăng nito máu.
- Xơ gan.
- Bệnh tâm phế cấp (Cor pulmonale).
- Chảy máu tiêu hóa.
- Suy tim.
- Bệnh lý tan máu của tẻ sơ sinh.
- Bệnh não gan
- Suy gan.
- Nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch (hyperalimentation)
- Bệnh Leucemia.
- Viêm màng ngoài tim.
- Khí thũng phổi (pulmanary emphysema).
- Suy thận.
- Hội chứng Reye.
GIẢM NỒNG ĐỘ AMMONIAC MÁU
Các nguyên nhân chính thường gặp là:
- Tăng huyết áp vô căn (essential hypertension).
- Tăng huyết áp ác tính.
CÁC YẾU TỐ GÓP PHẦN LÀM THAY ĐỔI KẾT QUẢ XÉT NGHIỆM
- Các thuốc có thể làm tăng nồng độ ammoniac máu là: heparin, một số thuốc lợi tiểu (vd: furosemid, acetazolamid) và acid valproic.
- Các thuốc có thể làm giảm nồng độ ammoniac máu là: neomycin, tetracylin, diphenyl hydramin, isocarboxazid, phenelzen, tranylcypromin, heparin và lactulose.
- Hút thuốc lá
- Gắng sức quá mạnh.
- Chế độ ăn chứa quá nhiều hay ít protein.
LỢI ÍCH CỦA XÉT NGHIỆM ĐỊNH LƯỢNG AMMONIAC MÁU
1. xét nghiệm rất hữu ích trong chẩn đoán: bệnh não cửa chủ, hội chứng Reye và các bệnh lý enzym của chu trình tạo ure.
2. xét nghiệm này có thể được sử dụng để xác định tình trạng rối loạn chức năng gan có phải là nguyên nhân gây nên các triệu chứng như lú lẫn, ngủ quá mức, hôn mê và dấu hiệu bàn tay kiểu chim vỗ cách run (flapping tremors). Do có nhiều tình trạng lâm sàng khác có thể gần giống như hôn mê gan hay bị nặng thêm ở bệnh nhân có tình trạng xơ gan (vd: chảy máu tiêu hóa, dùng một số thuốc như barbituric, thuốc giảm đau, opiat, lợi tiểu…).
3. xét nghiệm cũng có thể được sử dụng để theo dõi hiệu quả của điều trị đối với bệnh gan (vd: xơ gan).
Nguồn: Các xét nghiệm thường quy áp dụng trong thực hành lâm sàng - Nhà xuất bản Y học - 2012
RE: Xét nghiệm Ammoniac máu và áp dụng trong thực hành lâm sàng - thanhdhyhp - 07-10-2014
Láy máu bang óng chứa chống đông heparin sẽ làm kết quả tăng lên ko ạ
RE: Xét nghiệm Ammoniac máu và áp dụng trong thực hành lâm sàng - tuyenlab - 07-10-2014
(07-10-2014, 05:50 PM)thanhdhyhp Đã viết: Láy máu bang óng chứa chống đông heparin sẽ làm kết quả tăng lên ko ạ
Có bạn ạ. Phải dùng chống đông EDTA
RE: Xét nghiệm Ammoniac máu và áp dụng trong thực hành lâm sàng - anhthuvo - 07-11-2014
Heparin vừa làm tăng lại vừa gây giảm nồng độn ammoniac hả thầy? Thầy có thể cho em biết trường hợp nào làm tăng và trương hợp nào gây giảm được không ạ?
Thanks!
RE: Xét nghiệm Ammoniac máu và áp dụng trong thực hành lâm sàng - thanhdhyhp - 07-14-2014
Hi, thế mà chỗ e làm lại dùng type đen chứa heparin bảo sao mấy chị nhân viên lm ra kêu kq cao. Hihi
RE: Xét nghiệm Ammoniac máu và áp dụng trong thực hành lâm sàng - Lê Phương Thuỳ - 06-12-2016
đl NH3 vẫn thấy dùng chống đông bằng heparin.
RE: Xét nghiệm Ammoniac máu và áp dụng trong thực hành lâm sàng - tuyenlab - 06-13-2016
Heparin làm tăng nồng độ NH3 do đó không dùng chống đông này.
RE: Xét nghiệm Ammoniac máu và áp dụng trong thực hành lâm sàng - xuantienXNYH - 06-18-2016
Cái NH3 này ở chỗ mình thực tập thường dùng ống đỏ